امروزه دندانپزشکان قدرت انتخاب مواد پرکننده زیادی را دارند که میتوانند هنگام ترمیم دندانها از آنها استفاده کنند از جمله این مواد میتوان به مواردی چون آمالگام،کامپوزیت، فویل طلا ،فلزات چدنی، سرامیک و فلز سرامیک اشاره کرد. مواد ترمیمی دندان باعث بازسازی بافتهای سخت دندان میشوند. پیش از آن که به جنس ب دندان بپردازیم باید بدانید که اینله و آنله دو روش پر کردن دندان بوده و از آنها برای دندانهایی که به شدت تخریب شدهاند، پرکردن حفرههای بزرگ و همچنین جایگزین کردن پرشدگیهای بزرگ استفاده میشود.
از اینلهها برای ترمیم دندان و آسیب دیدگی دندان و از آنلهها برای آسیبهای گستردهتر استفاده میشود. کاربرد علم مواد به دلیل پیچیدگی حفره دهان که شامل باکتریها میباشد در دندانپزشکی بینظیر است. زیرا همیشه حفره دهان در حال تغییر PH و فلور دهانی یک محیط آماده برای رشد انواع میکروبها میباشد. علاوه بر این، هنگامی که مواد دندانپزشکی به عنوان مواد ترمیمی مستقیماً در حفرههای دندان قرار میگیرند، برای دستکاری مواد الزامات بسیار خاصی وجود دارد.
آگاهی از دانش مواد و بیومکانیک مواد در هنگام انتخاب آنها برای مصارف خاص دندان و هنگام طراحی بهترین راه حل برای ترمیم ساختار دندان میباشد. از این نظر مواد ترمیم کننده دندان برای تقلید از بافت دندان طراحی شدهاند، چه مینا (که هیدروکسی آپاتایتهای کریستال در یک ماتریس پروتئین تعبیه شده است) یا عاج، در حالی که توبولهای عاجی معمولا حاوی یک ماده آب سلولی متوسط و همچنین دارای پروتئین معدنی هستند، بنابراین دندانها شیشه مانند و شفاف نیستند. از طرف دیگر، شفاف بودن به این معنی است که ممکن است نور پس از عبور از دندان یا ترمیم به مکانهای عمیقتری برسد و سپس با پراکندگی دوباره برگردانده شود تا دوباره در سطح ظاهر شود، تا حدودی این تغییر کروماتیک به نظر میرسد مفید است زیرا ترمیم نیاز به گرفتن رنگ دندان مجاور دارد.
جنس مواد پرکننده دندان
طیف گستردهای از مواد ترمیمی نوآوری را با موفقیت بالینی طولانی مدت ترکیب میکند. خصوصیات مواد ترمیمی برای کارایی کاربر و زیبایی شناسی به طور مداوم طی سالها بهبود یافته است.
1 – آمالگام
آمالگام سالهاست که به عنوان ماده ترمیمی دندان مورد استفاده قرار میگیرد. حدود 1900 آزمایش علمی برای این مسئله اعمال شد که منجر به ترکیب به اصطلاح متعادل نقره و قلع به شکل Ag3sn با مقادیر کمی از مس و گاه روی اضافه میشود. با این حال یکی از مضرات باقی مانده تمایل به شکستگی در لبه یا حاشیه ترمیم آمالگام است. چنین شکستگیهایی با ترکیب در مرحله قلع جیوه (sn7-8Hg) تشدید میشوند که نتیجه آن زمانی است که 3sn Ag با جیوه واکنش نشان میدهد. این مرحله ضعیفترین مرحله در آمالگام سخت شده است و در معرض خرابی و خوردگی است، به خصوص در حاشیه ترمیم دندان که در آن خوردگی شکاف رخ میدهد.
در سال 1962 آلیاژ آمالگام جدیدی به نام Dispersalloy معرفی شد که شامل اضافه شدن یک ذره یوتکتیک مس نقره و مس کروی به ذرات تراشیده شده Ag3sn با نسبت 2:1 میباشد. مخلوط کردن این دو نوع ذره به اصطلاح آلیاژ ادمیکس منجر میگردد. اگرچه دلیل اصلی این آلیاژ ادمیکس تقویت آمالگام بوده اما یک فایده غیر قابل پیش بینی اما بسیار مهم از بین بردن مرحله قلع جیوه بود، این حذف اتفاق افتاد زیرا مس افزایش یافته در یوتکتیک مس و نقره ترجیحی با قلع واکنش نشان داد به طوری که sn7-8Hg قادر به شکل گیری نیست.
پرکنندههای (نقره ای ) آمالگام نسبت به آب مقاوم بوده و اما این مواد به خاطر رنگ تیرهای که دارند، از مواد پرسلینی و کامپوزیتی بیشتر به چشم آمده و معمولا از آن ها برای پر کردن در ناحیههایی مانند دندانهای پیشین که بیشتر در معرض دید هستند استفاده نمیشود.
2 – کامپوزیت های رنگ دندان
برای اینکه دندان هایی شبیه دندان های دیگر خود با ظاهری طبیعی داشته باشید بهتر است برای پر کردن دندانتان از کامپوزیت استفاده کنید.زمانی که از کامپوزیت استفاده می شود،نیازی نیست بخش زیادی از دندان را برای چسباندن بتراشند. البته از کامپوزیت برای پوسیدگی های وسیع استفاده نمی شود.همچنین استفاده از این ماده دارای هزینه بالایی است و مقاومت کمتری نسبت به آمالگام دارد.
مزایای استفاده از کامپوزیت ها:
زیبایی شناسی : رنگ پرکننده های کامپوزیت را می توان از نزدیک با رنگ دندان های موجود مطابقت داد.
مضرات کامپوزیت ها:
عدم دوام (طول عمر کامپوزیت 5 سال بوده که نسبت به آمالگام دارای طول عمر و دوام کمتری است)
3 – پرسلین
پرکردن دندان با پرکننده های پرسلین (اینله ها وانله ها)مقاوم به لک بوده و می توان آن ها را با رنگ دندان ها هماهنگ کرد .عموماٌ پرکننده های پرسلین بخش اعظم دندان را میپوشاند. هزینه پرکردن با این مواد تقریبا با هزینه پر کردن با طلا یکسان است.
4 – یونومر شیشه ای (GI)
که از جنس آکریلیک و نوع خاصی از مواد شیشه ای است.این ماده بیشتر برای پر کردن زیر خط لثه و برای پرکردن در کودکان خردسال استفاده می شود.یونمرهای شیشه ای فلوراید را آزاد می کند،که میتواند به محافظت از دندان در برابر پوسیدگی بیشتر کمک کند. با این حال، این ماده از رزین کامپوزیت ضعیفتر است و در معرض سایش و مستعد شکستگی است.یونمر شیشه ای به طور کلی 5سال یا کمتر با هزینه های قابل مقایسه با رزین کامپوزیت طول میکشد.
5 – زیرکونیا:
امروزه استفاده از روکش های بدون فلز رواج بیشتری نسبت به روکش های فلزی دارد.نمونه ای از این نوع روکش زیرکونیا می باشد.البته آلیاژ زیرکونیا یک نوع فلز است و فقط رنگ آن سفید است.
دندانپزشکان معمولا از روکش های دندانی مختلفی برای بازسازی دندان استفاده می کنند یکی از این روکش ها روکش زیرکونیا می باشد.زیرکونیا یک اکسید پرکاربرد در صنعت است.یکی از نکته های مثبت در مورد زیرکونیا این است که رنگ فلزی روکش های قبل را ندارد.روکش های زیرکونیا به نسبت روکش های بیس فلزی هزینه بالاتری دارد.