PRP مخفف Plasma-rich Paltelet به معنای پلاسمای پر از پلاکتهای خونی میباشد. در خون اجزای مختلفی وجود دارد که مهمترین آن شامل گلبولهای قرمز ، گلبولهای سفید و پلاکتهاست . پلاکتها ، مهمترین منابع فاکتورهای رشد سلولی بدن هستند که در فرآیندهای مهمی مثل انعقاد خون، پاسخ ایمنی، آنژیو ژنزیا (همان فرآیند تولید رگهای خونی در بافت)، تکثیر سلولی و ترمیم بافتهای آسیب دیده در بدن نقش دارند. پلاکتها حاوی پروتئینها و فاکتورهای رشد هستند که در انجام امور ترمیمی بسیار کارآمد میباشند. به این صورت که در محل آسیب دیده این فاکتورهای رشد را آزاد میکنند و ادامه مسیر ترمیم با این عوامل تسریع مییابد.
PRP در ایمپلنت دندان چه کاربردی دارد ؟
ایمپلنتهای دندانی راه حلی ایمن و مطمئن برای جایگزینی دندانهای آسیب دیده یا از دست رفته میباشند. بعضا پروسه کاشت ایمپلنتهای دندانی تا تحویل روکش دائمی چند ماه طول میکشد زیرا ایمپلنت باید کاملاً به استخوان جوش بخورد. یکی از پرسشهای متداول بیماران از متخصصین این است که آیا راهی برای تسریع التیام زخم و تثبیت ایمپلنت وجود دارد؟ برخی سازندگان ایمپلنتهای دندانی مدعی هستند که سطوح ایمپلنت را به گونهای طراحی کردهاند که واکنش التیام را شتاب میبخشد. تکنیک دیگر این است که از خون خود بیمار برای تهیه محلول پی آر پی (پلاسمای سرشار از پلاکت) استفاده میشود تا با تزریق این محلول موثر بتوان مراحل بعدی را سریعتر انجام داد.
مزایای PRP چیست ؟
استفاده از PRP مزایایی دارد که در زیر به آنها اشاره شده است :
- با توجه به اینکه در این روش از خون خود شخص استفاده میشود، بنابراین عوارض احتمالی عفونت، انتقال بیماری و پس زدن را به همراه ندارد و هیچ نگرانیای در مورد غیر استاندارد بودن یا ناشناختهبودن این پروسه نیز وجود ندارد.
- نیاز به بستری و استراحت ندارد و تقریبا بی درد است و بیمار به راحتی آن را تحمل میکند.
- کم یا زیاد بودن مقدار تزریق خطرناک نیست زیرا یک روش غیر تهاجمی است و خطرات کمی دارد.
- اثر و ماندگاری طولانیتری دارد.
- دوران نقاهت بعد از جراحی را به طور مشخصی کاهش میدهد.
- از نظر ایمونولوژی خنثی است و هیچ گونه حساسیت یا آلرژیای ایجاد نمیکند.
- در همه نواحی بدن قابل استفاده بوده و محدودیتی در این زمینه ندارد.
- با توجه به آنتی بادی های موجود در پلاسما به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی عمل میکند.
پی آر پی چگونه تهیه می شود؟
از آنجایی که گلبول ها ( گلبولهای قرمز و گلبولهای سفید ) و پلاکتها دارای وزن مخصوص متفاوتی هستند، بنابراین برای جداسازی آنها از یکدیگر میتوان از سانتریفیوژ استفاده کرد. اگر خون منقعد نشده سانتریفیوژ شود سه لایه شامل گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید، پلاکت ها و پلاسما به دست میآید.
استفاده از PRP در موارد زیر توصیه نمی شود؟
- در بیماران مبتلا به دیابت
- در بیماران خونی حاد یا مزمن مثل اختلالات انعقاد خون یا سرطان خون.
- ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت ها).
- بیمارانی که نیاز به مصرف آسپیرین و یا سایر داروهای ضد انعقاد خون مثل (وارفارین یا هپارین) دارند.
- همچنین داروهای NSAIDS ( بروفن، ایندومتاسین،دیکلوفناک ،پیروکسیکام و …) در صورت مصرف بایستی از سه روز قبل قطع شوند. در مورد آسپیرین لازم است از ۱۰ روز قبل مصرف آن قطع شود.
افراد سیگاری، الکلی و دارای سوء تغذیه
ایمپلنت و روش جدید پیوند استخوان با PRF
قابلیت احیاکنندگی پلاکتها در دهه 70 میلادی بررسی شد و مشخص شد آنها دارای عوامل رشدی هستند که موجب افزایش تولید کلاژن و تقسیم سلولی ، افزایش جریان خون، به کارگیری سلولهای سالم در قسمتهایی که زخم بود و القا تفکیک سلولی میشود. از این رو امروزه با پیشرفت تکنولوژی در جراحیهای ناحیه دهانی از این پلاکتها استفاده میشود. در ادامه به مزایا و معایب ایمپلنت و پیوند استخوان با prf خواهیم پرداخت.
PRF چیست ؟
Prf نخستین بار توسط Dohar و همکارانش در جراحی دهانی مورد استفاده قرار گرفت. prf در واقع فیبرین غنی از پلاکت به دست آمده از بدن خود فرد است و چندین مزیت نسبت به PRP دارد. به صورت طبیعی به دست میآید و نیاز به دستکاری شیمیایی ندارد. به طور کلی منجر به بهبود زخم میشوند. prfها به عنوان یک داربست زیست تخریب پذیر عمل میکنند که علاقه به رشد میکرو ارگانیسمها داشته و قادر به هدایت سلولهای اپیتلیال به سطح خود میباشند .بسیاری از مطالعات نشان داده اند که prf یک ماده بهبود دهنده است که قابلیت احیا استخوان و بافتهای نرم را دارد، بدون اینکه باعث ایجاد التهاب شود و به شکل تنها یا به صورت ترکیبی در پیوند استخوان مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده در بدن قابلیت بالایی در افزایش اتصال سلولها نشان داده و موجب تحریک و رشد سلول(استئوبلاست) شده و باعث ترمیم استخوان میشود.
در عملهای جراحی نیز prf به عنوان غشا عمل میکند که علاوه بر هدایت فرآیند احیا استخوان از انتقال سلولهای معیوب به ناحیه آسیب دیده استخوانی جلوگیری میکند. Prfها سرعت زیست تخریب پذیری بالایی دارند (حدود یک تا دو هفته). همچنین فضایی را فراهم میکنند تا سلولهای پیوند استخوان موجب لخته شدن خون نشوند. زمانی که prf با عامل پیوند استخوان ترکیب میشود باعث بهبود زخم و ترمیم بافت نرم میشود و این ترکیب به عنوان یک اتصال بیولوژیکی عمل میکند که سلولهای بنیادی را جذب کرده و منجر به انتقال سلولهای osteoprogenitor به مرکز پیوند و تشکیل رگهای جدید میشود. علاوه بر این به عنوان یک ماده چسبنده بیولوژیکی عمل میکند تا ذرات را کنار هم نگه دارد و پیوند استخوان را راحت تر کند. در این پژوهش درمان 5 نفر از افراد گروه اول آزمایش به کمک prf صورت میگیرد که هدف نشان دادن prf در احیا ایمپلنت به خصوص در افراد مسن و زمانی که احیا استخوان ضروری است، میباشد.
مزایای ایمپلنت و پیوند استخوان با prf
- پی آر اف روش آماده سازی راحتی دارد که توسط سانتریفیوژ یک مرحله انجام میشود و در دسترس همه پزشکان میباشد.
- PRF از نمونه خون خود فرد تهیه میشود .
- PRF دارای چارچوب طبیعی فیبرین است که دارای عوامل رشد بوده و فعالیت آن را در طولانی مدت حفظ میکنند و به طور موثری پیوند بافت را انجام میدهند.
- PRF را میتوان به شکل تنها یا با استفاده از پودر پیوندی استخوان استفاده کرد.
- استفاده از PRF بسته به اینکه هدف نهایی چیست یک روش اقتصادی و سریع در مقایسه با دیگر روشها میباشد.
- PRF وقتی به عنوان غشا استفاده شود، باعث کاهش رنج و سختی برای بیمار در حین فرآیند بهبود درمان میشود.
- در این روش احتمال پوکی استخوان بسیار کم است و عواقب التهابی و پزشکی نیز کم میشود بخصوص در افراد مسن که مشکلات جراحی در آن ها به دلیل آناتومی بدنی سختتر میشود.
معایب ایمپلنت و پیوند استخوان با prf
- دسترسی به مقدار نهایی آن کم است چرا که از خون خود فرد تهیه میشود .
- میزان موفقیت PRF به شدت به زمان جمع آوری خون و انتقال به سانتریفیوژ بستگی دارد.
نتیجه گیری: بزرگترین مزیت استفاده از PRF جذب کامل آن است، چرا که از زمان دوم جراحی (بستن هیلینگ ) جلوگیری میکند که این یک فاکتور بسیار موثر در بیماران مسن میباشد. علاوه بر این به سادگی با تغییر تنظیمات سانتریفیوژ میتوان به یک عامل ژن ساز به عنوان پیوند دهنده استخوان یا ماده محرک دست یافت، همچنین میتوان به یک ماده پرکننده فضای برش دادهی استخوان رسید. در حال حاضر به نظر میرسد این تکنیک یک روش کم خطر و دارای بیشترین رضایتمندی از طرف بیماران است که موجب موفقیت کاشت ایمپلنت در افراد مسن شده است.
